یکی از نکات مهم هنگام انتخاب سنگ برای قسمت های مختلف ساختمان توجه به نوع پرداخت سنگ است. زیرا ویژگی‌های ظاهری و حتی برخی خصوصیات فنی سنگ مانند مقاومت در برابر لغزش و سایش ، به میزان زیادی تحت تاثیر نوع پرداخت انجام شده روی سنگ است. همچنین خصوصیات سنگ هم در کیفیت پرداخت سنگ تاثیرگذار است. به عنوان مثال سنگ مناسب جهت استفاده در سنگفرش فضاهای باز مانند پیاده روها بهتر است از تیشه ای یا فلیم باشد اما برای فضای داخلی سنگ‌های صیقلی هم گزینه مناسبی اند.
به همین خاطر با توجه به اینکه روش های مختلفی به این منظور وجود دارد؛ شناخت و آگاهی از ویژگی‌ها و کاربردهای هر کدام، می‌تواند کمک زیادی به ما در این زمینه بکند.
ما در این مقاله کار را برای شما آسان کرده‌ایم زیرا به ارائه شرح مختصری از انواع پرداخت‌های سنگ مانند ویژگی‌ها و کاربردهای هر یک پرداخته‌ایم. پس بهتر است زمان کوتاهی را به خواندن این مقاله اختصاص دهید تا به تمام سوالات شما پاسخ داده شود.
انواع پرداخت سنگ
سنگ‌های ساختمانی پس از استخراج از معادن به صورت کوپ، در کارخانه‌های سنگبری زیر ماشین‌های برش می‌روند و به ابعاد مختلف تایل، طولی و اسلب برش داده می‌شوند. حال پس از این مرحله نوبت به عملیات ساب سنگ و عملیات رزین و اپوکسی آن می‌رسد. اطلاعات کامل عملیات ساب سنگ را در مقاله‌ای جداگانه بیان می‌کنیم. در اینجا تنها به معرفی مختصر دستگاه ساب می‌پردازیم.
عملیات ساب توسط دستگاه‌های ساب سنگ انجام می‌شود در این دستگاه‌ها لقمه‌هایی وجود دارد که این لقمه‌ها مهم ترین اجزا دستگاه ساب سنگ هستند و دارای ظاهری شبیه آجر یا صابون جامدند. این لقمه‌ها جنس و شکل‌های مختلفی دارند که هرکدام در یک مرحله از سنگ‌سابی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در هر نوع سنگ با توجه به نوع سنگ و نوع ساب مورد نیاز از لقمه‌های مشخصی استفاده می‌شود که سطح سنگ را سمباده می‌کنند. درجه پولیش و سمباده کردن سنگ نیز با توجه به نوع پرداخت متفاوت است. البته اجرای پرداخت‌های صیقلی، هوند و چرمی به این صورت است. جهت انجام پرداخت‌های دیگر مانند فلیم یا سندبلاست روش اجرا به شکل دیگری است.
به همین خاطر پرداخت‌ها و رویه‌های متنوعی برای سطح سنگ وجود داردکه در زیر به معرفی آنها می‌پردازیم. به طور کلی انواع سطوح سنگ به چهار دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
- سطح طبیعی سنگ
- پرداخت به روش مکانیکی
- پرداخت به روش ضربه ای
- پرداخت به روش شیمیایی
انتخاب هر کدام از این روشها وابسته به ویژگی های سنگ است. در زیر به بیان انواع سطوح سنگ پرداخت شده با روشهای بالا می پردازیم.
سطح طبیعی
به سطح طبیعی و بدون پرداخت سنگ پس از بیرون آمدن از دستگاه برش، سطح طبیعی(اصطلاحا نسابیده) می گویند.در این نوع سطح هیچ‌گونه عملیات پرداختی روی سنگ انجام نمی شود. به طور کلی سطح سنگ در این حالت خشن و ناهموار است .از ویژگی مهم این نوع سنگ می توان به ضدلغزش بودن آن اشاره کرد. برای مثال می توانیم به سنگ درپوش اشاره کنیم.
روش مکانیکی
این روش پرداخت سنگ توسط دستگاه ساب انجام می شود که با توجه به نوع لقمه و درجه ساب پرداخت های متفاوتی به وجود می آید.
سطح صیقلی یا جلاداده شدهPolished
سطح صیقلی یا همان پولیش شده از دیگر انواع سطوح سنگ و از رایج ترین سطوح سنگی است که در صنعت ساختمان به کار می‌رود. فرآیند سنباده‌زنی، سنگ‌زنی و بوفینگ باعث ایجاد این سطح براق و آینه مانند می‌شود. در این روش سنگ زیر دستگاه ساب قرار می‌گیرد و از زیر کله‌گی‌هاي گردان عبور می‌کند. بر اثر فشار و حرکت چرخشی کله‌گیها، سطح ناصاف سنگ به تدریج و بعد از چندین مرحله کم کم ساییده و صیقلی شده و یک سطح براق و آینه مانندی به خود می‌گیرد. این نوع پرداخت، سنگ را بسیار شیک مدرن و لوکس می‌کند در آن رنگ طبیعی سنگ به میزان بیشتری به چشم می‌آید. از این رو است که از آن در مکان‌های پذیرایی و جاهایی که زیبایی ظاهری دارای اهمیت بالایی است، استفاده می‌شود.
رایج ترین کاربردهای سنگ پولیش شده عبارت است از: روکش دیوارهای داخلی و خارجی، فضاهای داخلی ساختمان و غیره. درجه پولیش سنگ طبیعی با توجه به عناصر طبیعی و بافت خود سنگ تعیین می‌شود. این نوع پرداخت در اکثر سنگ‌ها قابل اجراست و درجه پولیش نیز با توجه به عناصر و بافت سنگ تعیین می‌شود.
لازم به ذکر است که مرغوبیت پالیشرها و سختی سنگ در کیفیت ساب تاثیر قابل توجهی دارد. هم چنین با توجه به اینکه این نوع پرداخت سنگ دارای مقاومت کمی در برابر لغزش است، غالبا برای استفاده در دیوارها توصیه می‌شود و برای کفپوش گزینه مناسبی نیست.
سطح مات یاHONED
در این نوع پرداخت هم تمام اقداماتی که برای سطح صیقلی انجام می‌شود، اجرا می‌شود با این تفاوت که میزان درجه پرداخت در سطوح مات کمتر است. نتیجه این کار، رسیدن به سطحی صاف و مات بدون درخشندگی است. در واقع سطح مات همان سطح پولیش شده است که کمتر پرداخت و صیقل داده شده باشد.
با توجه به اینکه در صورت استفاده از کفپوش صیقلی در اماکن پر رفت‌وآمد، جلای صیقلی سنگ ازبین می‌رود، از سطوح مات برای این مکان‌ها بهتر است استفاده کرد.
سطح چرمی یا LEATHERED
این سطح سنگ همانند چرم، بافت دار و دارای شکاف‌ها و منافذ کوچکی است.این نوع پرداخت در دستگاه ساب توسط لقمه‌های فرچه مانند معروف به لقمه چرمی انجام می‌شود. به گونه ای که قسمت نرم سنگ را سابیده و پستی‌ها و بلندی‌های روی آن را افزایش می‌دهند.این پرداخت روی تمام سنگ‌ها قابل اجرا نیست و تنها روی سنگ‌های مرمریت(مرمریت لاشتر)،تراورتن و گرانیت مانند گرانیت سبز جنگلی قابل اجراست.در این ساب بافت سنگ به صورت برجسته‌تر به نمایش درآمده(میزان آن درسنگ‌های مختلف متفاوت است) و رنگ طبیعی سنگ حفظ می‌شود.
همچنین دیگر ویژگی این پرداخت این است که به سطح سنگ عمق می‌دهد. این پرداخت مقاوم در برابر لغزش است و از آن می‌توان در مکان‌های مختلفی مانند اطراف شومینه، حاشیه آسانسور، سرویس بهداشتی، نمای داخلی و…استفاده کرد. البته لازم به ذکر است که تمیز کردن سنگ در این پرداخت به علت سطح ناصافی و شکاف‌های ریزی که دارد زحمت بیشتری می‌طلبد.
سطح ترک دار یا SPLIT FACE
یکی دیگر از انواع سطوح سنگ سطح split face است.در این نوع سطح که عمدتا در روکش کاری مورد استفاده قرار می گیرد، سطح سنگ با استفاده از گیوتین برش داده شده تا سطح آن شکسته شده و حالت صخره‌ای پیدا کند.
روش ضربه ای
سطح تیشه ای
در پرداخت تیشه‌ای با ضربه به سطح سنگ ، خراش‌های ناخنی شکلی بروی آن ایجاد می‌شود که موجب زبرشدن سطح می‌شود .
این پرداخت به دو روش دستی و ماشینی انجام می‌شود و علاوه بر کاهش لغزندگی ، موجب روشن‌تر شدن سنگ هم می‌شود . همچنین شلوغی طرح برخی ازسنگ‌ها (همچون مرمریت گندمک و مرمریت پرطاووسی ارسنجان ) با این کار گرفته می شود و زمینه ی سنگ جلوه‌ی بیشتری ازخود به نمایش می گذارد .
باتوجه به طرح وعمق پرداختی که روی سنگ ایجاد می شود انواع مختلف پرداخت تیشه ای وجود دارد که شامل:
1.یک تیشه: تیشه یک مرتبه و در یک جهت زده می شود.
2.دوتیشه: تیشه به صورت پر زده شود به طوریکه سطح سنگ دیده نمی‌شود.
3.تیشه چپ و راست:تیشه در دو جهت(افقی و عمودی) زده می‌شود.
4.کلنگی:تیشه‌زنی با عمق بیشتر
5.الگویی:پس از ساب الگوهای متقارنی به وسیله تیشه دستی ایجاد می‌شود که این نوع مناسب سنگفرش محوطه‌ها است.
بوش همر Bush Hammered
بوش همر نوعی تیشه‌ای محسوب می‌شود با این تفاوت که سطح سنگ به طور یکنواختی سوزنی شکل می‌شود . در این پرداخت ، چکش‌های الماسی روی دستگاه ساب ، بجای لقمه‌ی ساب قرار می‌گیرد . این قطعه به صورت چکشی و دورانی روی سنگ می‌چرخد و سطحی سوزنی شکل بوجود می‌آورد . در صورتی که در تیشه‌ای ناخنی شکل است. کاربردهای این نوع پرداخت نیز مشابه پرداخت تیشه ای است.
سطح خطی(کات بروکن) یا RIGATO
در این نوع روش پرداخت همانگونه که از اسم آن پیداست روی سطح سنگ الگوهایی خطی(شیار) با فواصل مشخص یک سانتی یا دوسانتی ایجاد می‌شود و در نهایت لبه‌های آن با استفاده از چکش شکسته یا اصطلاحا لب پر می‌شود.این نوع پرداخت بر تمام انواع سنگ قابل اعمال بوده و برای افرادی که مایل به ایجاد طرحی خاص در ساختمان خود هستند مناسب است. در صورتی که بخواهید فاصله شیارها از یکدیگر بیشتر باشد باید ضخامت سنگ موردنظرتان نیز بیشتر باشد. از این نوع پرداخت می توان در قسمت های مختلف ساختمان اعم از نمای داخلی و یا حتی آبنما استفاده کرد.
سطح آتش خورده یا Flamed
پرداخت فلیم زمانی به وجود می‌آید که شعله اکسی استیلن از روی سطح سنگ عبورکرده و بلافاصله بعد از آن آب با فشار زیاد روی آن گرفته شود. در این صورت سطح سنگ شکسته شده و سنگی با پرداخت آتش خورده به وجود می‌آید.
این نوع پرداخت نیز سطح سنگ را زمخت و زبر می‌کند.این سطح با توجه به مقاومت آن در برابر لغزش در فضاهای بیرونی کاربرد دارد. البته توجه به این نکته خالی از لطف نیست که این نوع پرداخت روی همه سنگ ها قابل اجرا نیست و عمدتا روی سنگ گرانیت اعمال می‌شود. از این نوع پرداخت عموما در کف و پله فضاهای بیرونی استفاده می‌شود.
جهت دریافت اطلاعات کامل از انواع سنگ‌های ساختمانی مقاله انواع سنگ‌های ساختمانی را مطالعه فرمایید.
روش شیمیایی
سطح سند بلاست شده یا Sandblasted
واژه سند بلاست واژه ای انگلیسی است که در آن سند(sand) به معنای ماسه و بلاست(BlAST) به معنای انفجار و پرتاب است.فرآیند این پرداخت به این صورت است که دانه های سیلیس ماسه‌ای با فشار زیاد از طریق نازل روی سطح سنگ پاشیده می‌شوند و در نهایت سطحی صاف با زبری نرم روی سطح سنگ ایجاد می‌شود. در این روش پرداخت، رنگ سنگ مقداری گرفته شده و سطحی مات و خشن حاصل می‌شود. با توجه به میزان فشار نازل سطح سنگ می تواند سوراخ دار و یا زبر شود.
اعمال این پرداخت روی سنگ های گرانیت که لغزنده هستند بسیار کاربردی می باشد. همچنین از این روش برای حکاکی و ایجاد طرح روی سنگ قبر هم استفاده می‌شود با این تفاوت که به این منظور از ماسه‌های ریزتری استفاده می‌شود.
سطح Acid-Washed
از اسیدها می توان برای تمیز کردن سطح سنگ و هم چنین تغییر شکل ظاهری آن استفاده کرد. شستشوی اسیدی می‌تواند یک روش جایگزین برای رسیدن به سطح قدیمی باشد. از جمله ویژگی کاربردی این نوع روش این است که با استفاده از این روش می توان به عنوان مثال ظاهر یک میز پیشخوان از قبل نصب شده را نیز تغییر داد.
سطوح آنتیک
به طور کلی سنگ آنتیک به سنگ های گفته می شود که دارای سطحی کهنه و قدیمی هستند که در انواع مختلف سنگ های ساختمانی تراورتن،مرمریت وجود دارند. برای پرداخت این گونه سطوح از روشهای مختلفی استفاده می‌شود که به شرح زیر است:
پرداخت گیوتینی یا قیچی(split face)
سنگ‌های گیوتینی (در ابعاد مستطیلی) که به آنها سنگ قیچی نیز می‌گویند از جمله سنگ‌های آنتیک و دکوراتیو هستند. سنگ قیچی عمدتا از سنگ‌های تراورتن و مرمریت به وجود می‌آیند. سنگ گیوتین توسط دستگاه گیوتین از وسط به دو قسمت شکسته شده و حالت صخره مانند و ناهمواری پیدا می‌کند. از این نوع سنگ عمدتا به منظور تزیین مکان‌های مختلفی از ساختمان مانند نمای داخلی، دکوراسیون داخلی، لابی و تی‌وی‌روم استفاده می‌شود.
پرداخت بادبر
سنگ بادبر نیز یکی دیگر از انواع سنگ آنتیک است که عمدتا دارای ابعاد 30 در 15 و ضخامت 3 تا6 سانتی متری است. در این پرداخت یک طرف سنگ با ابزار دستی یا ماشینی برداشته شده و بافت سنگ نمایان می‌شود. این سنگ که عمدتا در نمای ساختمان به کار می‌رود به گونه‌ای نصب می‌شود که بافت سنگ مشخص باشد.
پرداخت تامبل
در این نوع پرداخت تکه های سنگ را در یک ظرف استوانه ای قرار داده و به آن پودر و مواد ساینده می افزاییم؛ بر اثر اصطکاک و ضربه، لبه های سنگ زده می شود و به صورت اریب و گرد می شود. بنابراین در پرداخت تامبل لبه های سنگ اریب و گرد بوده و دارای سطحی مات هستند. این نوع سنگ در اندازه های مختلفی وجود دارد.
ممنون از توضیحاتتون- مفید واقع شد.
خواهش می کنم