تاریخ آخرین به روزرسانی:1402/04/28
سنگ تراورتن چیست؟ تراورتن یک سنگ طبیعی فوق‌العاده مقاوم و فشرده است که به میزان زیادی در ساخت و ساز استفاده می‌شود. تراورتن یک سنگ رسوبی آهکی است که عمدتا از مواد معدنی کربنات کلسیم ساخته شده است. نام تراورتن هم از واژه “tiburtinus” گرفته شده است. سنگ تراورتن یکی از پراستفاده‌ترین مصالح ساخت و ساز برای رومی‌ها بوده تا جایی که تا چندی پیش به نام تراورتن رومی هم شناخته می‌شد. در میان مشهورترین بناهای تاریخی جهان که با سنگ تراورتن ساخته شده‌اند، نمی‌توان از کولوسئوم، کلیسای سنت پیتر و یا آبنمای تروی یاد نکرد. این سنگ به علت تنوع رنگی بسیار بالایی که دارد در صنعت ساخت و ساز بسیار پرکاربرد است.
سنگ تراورتن (Travertine) به عنوان پرفروشترین سنگ برای نمای ساختمان شناخته می‌شود. علت آن هم تم رنگی روشن این سنگ در کنار تخلخل بالای آن است که این سنگ را به بهترین گزینه برای نما تبدیل کرده است. اما از آنجا که در گذشته سنگ تراورتن هنوز شناخته نشده بود، از سنگهای گرانیت و چینی برای نما استفاده می‌کردند، اما امروزه توجه سازندگان به سمت انواع سنگهای تراورتن جلب شده است. در واقع پرمصرف‌ترین سنگ در میان انواع سنگهای طبیعی هم همین سنگ تراورتن است. حال شناخت شما راجع به این سنگ تا چه حد است؟ آیا می‌دانستید که این سنگ در کنار چسبندگی بالایی که به ملات دارد، جذب آب بالایی هم دارد و اگر در فرآوری ضد آب نشود ممکن است لکه شود؟ آیا می‌دانستید این سنگ هم به صورت موجدار برش داده می‌شود هم بی موج؟ و….
پاسخ این سوالات و تمامی اطلاعات راجع به این سنگ را در ادامه به طور کامل بیان می‌کنیم.
سنگ تراورتن چه نوع سنگی است و چگونه به وجود می‌آید؟
همانگونه که در مقاله انواع سنگهای ساختمانی بیان شد سنگهای تراورتن در دسته سنگهای رسوبی متخلخل قرار می‌گیرند. این سنگ نوعی سنگ آهکی است که از رسوب چشمه‌های آب معدنی به ویژه چشمه‌های آب گرم به وجود می‌آید. کانی‌های تشکیل‌دهنده این سنگ‌ها غالبا از جنس کربنات کلسیم (CACO3) است.
فرآیند شکل‌گیری تراورتن در مکان‌های ناهموار، بستر رودخانه‌ها و چشمه‌های آب گرم و مانند آن آغاز می شود. به این صورت که با پاشیدن شدن آب تعادل شیمیایی آن به هم خورده و co2 آزاد می کند. سپس کربنات کلسیم (CACO3) موجود در آب رسوب می کند؛ به این ترتیب به مرور سنگهای تراورتن به وجود می آیند.
حفرات موجود در این سنگ که به آنها تخلخل گفته می‌شود از فضای اشغال شده توسط گاز کربن دی اکسید موجود در آب به وجود می آید. میزان این تخلخل های بین بلوری از کم تا متوسط است که گاهی با تخلخل های درشتی در مناطق آبی نیز تشکیل می شود.
سنگ تراورتن در کجا تشکیل می شود؟
فرآیند تشکیل سنگهای تراورتن (Travertine) فقط در آبهایی امکان پذیر است که مقدار زیادی کربنات کلسیم داشته باشند و از غلظت کم مواد آلی و PH بزرگتر از 8 برخوردار باشند. با این وجود نکته مهم تر جهت تشکیل این سنگ دمای بالای هوا و جریان آب سریع‌تر از 0.5 تا 3.5 متر بر ثانیه است.
با توجه به مطالب بیان شده می توان این نتیجه را گرفت که سنگ تراورتن (Travertine) یک سنگ رسوبی آهکی است، که از رسوب مواد معدنی کربنات کلسیم در دمای بالا و در حوضه چشمه های آب گرم و یا غارهای آهکی یا در مناطق با آب و هوای گرم و بارندگی و یا در مناطق سرد در چشمه های آب گرم و در شیبهای تند رسوب می کند. لایه بندی های داخل این به رسوبات مشابه آن که نرم و بسیار متخلخل هستند و از رسوب آب در دمای محیط به وجود می آیند توفا گفته می شود.
حال این سنگ ساختمانی که شاید تاکنون نام انواع مختلفی از آن را شنیده باشید دارای رنگ ها و طرح های مختلفی است که در ادامه به آن می پردازیم.
سنگ های تراورتن چگونه رنگ می گیرند؟
زمانی که تراورتن در معرض دمای شدید قرار می گیرد به طور طبیعی رنگ می گیرد. اختلاف رنگی مختلفی که در این سنگ ایجاد می شود به تنوع کانی های موجود در آن بر می گردد که خود را به صورت رگه ها و رنگ های مختلف نشان می دهند. حال با فعال شدن ماده کربناته آراگونیت با وجود دمای بسیار زیاد و بارش، تراورتن به رنگ های مختلف سفید، قرمز، زرد، نارنجی و قهوه ای در می آید. هم چنین از خاک های کلسیت رنگ های خاکستری، سفید، زرد و گاها سبز به خود می گیرد. به طور خلاصه می توان بیان کرد هر چه تنوع کانی های موجود در سنگ کمتر باشد رنگ سنگ رو به روشنی می رود.
با وجود طیف وسیعی از رنگها و طرح های مختلف تراورتن، شاید انتخاب سنگ مناسب برای پروژه شما کار دشواری باشد. توجه به انتخاب رنگ مناسب دکوراسیون ساختمان یکی از عوامل مهم در انتخاب سنگ است. برای آشنایی با انواع رنگ سنگ تراورتن می‌توانید به صفحه سنگ تراورتن مراجعه کنید. با این وجود عوامل دیگری از جمله منطقه،کاربرد و… وجود دارند که در انتخاب شما تاثیر بسزایی خواهند گذاشت. در ادامه به بیان مفصل آنها می پردازیم.
تاریخچه تراورتن
سنگ تراورتن (Travertine) به عنوان یکی از مهمترین مصالح ساختمانی پرمصرف، دارای تاریخچه طولانی و معتبری است که یکی از ماده های ساختمانی برجسته در دوران قرون وسطی یا حتی در قبل از آن به حساب می آمد. اولین کشف سنگ تراورتن به سال 75 قبل از میلاد برمی گردد. این سنگ ساختمانی لوکس و پرطرفدار در ایتالیا به وفور یافت می‌شود.
از این رو است که رومیان آثار برجسته زیادی دارند که از این سنگ ساخته شده است. به عنوان مثال مشهورترین شگفتی رومی با نام کولوسئوم همانگونه که در تصویر می بینید با سنگ تراورتن ساخته شده است. نام گذاری این سنگ نیز ریشه در نام یکی از شهرستان های روم به نام Tiburtinus دارد.
سنگ تراورتن (Travertine) در دسته سنگهای پرمصرف در طول تاریخ بوده است که از مهمترین دلایل آن می توان به در دسترس بودنش اشاره کرد. امروزه نیز از این سنگ به میزان زیادی به خصوص در نماهای بیرونی به کار برده می شود. همچنین با پیشرفت علم و تکنولوژی فرآیندهایی مانند رزین و اپوکسی روی این سنگ اعمال می شود که موجب کارآیی بهتر این سنگ و دوام و استحکام بیشتر آن شده است.
ویژگی های سنگ تراورتن (Travertine)
- سنگ رسوبی آهکی
- دارای لایه بندی های موج دار و دارای شیب
- متخلخل بودن
- مقاوم در برابر سایش و ضربه: دوام سنگ تراورتن از قرن ها پیش آن را به یکی از محبوبترین مصالح ساختمانی تبدیل کرده است. برای پی بردن به این موضوع می توان به همان بنای رومی کولوسئوم اشاره کرد که با وجود گذشت سالها همچنان سالم باقی مانده است.
- سهولت در برش و شکل دادن: برش و شکل گیری سنگ های تراورتن در مقایسه با سنگهای گرانیت و مرمریت بسیار آسانتر است.
- مقاومت بالای در برابر فشار و گرما: همانگونه که در نحوه تشکیل آنها بیان شد تراورتنها در برابر فشار و گرما از مقاومت بالایی برخوردارند.
- عایق حرارتی و صوتی خوب: این موضوع به علت وجود تخلخل هایی که در این سنگ ها وجود دارد. عایق حرارت بودن آنها موجب شده است که در آتش سوزی ها مقاومت خوبی از خود نشان دهند.
- چسبندگی خوب با ملات: این ویژگی نیز برخواسته از وجود تخلخل در تراورتن است.زیرا با وجود این حفره ها در هنگام نصب سنگ ملات سیمانی داخل حفره ها نفوذ می کند و موجب چسبیدن بهتر آنها به نما می شود و از سقوط جلوگیری می کند. در صورتی که در سنگ هایی مانند گرانیت که از تخلخل بسیار ناچیزی برخوردارند نصب آنها کمی سخت تر است.
- سبک وزن بودن: کاملا مشخص است که تخلخل های موجود در سنگ موجب کاهش وزن سنگ شده و هنگام استفاده در ساختمان موجب می شود بار کمتری به اسکلت اصلی ساختمان وارد شود.
- صیقل پذیری بالا: این سنگ ها دارای خاصیت صیقل پذیری بالایی هستند از جمله تراورتن عباس آباد و تراورتن حاجی آباد. به همین دلیل برای استفاده در نماهای حجمی از جمله نماهای رومی کاربرد فراوانی دارند.
- جذب آب بالا: این موضوع تا حد زیادی با وجود فرآوری های رزین و اپوکسی و پرداخت های انجام شده روی آن مانند صیقلی برطرف شده است.
- تنوع طرح و رنگ: تراورتن به علت ناخالصی هایی که درآن به وجود می آید رنگ ها و طرح های مختلفی از آن به وجود می آید. تعدادی از آنها تراورتن عباس آباد سفید هستند و تعدادی مانند تراورتن قرمز آذرشهر دارای رنگهای تند هستند. جهت مشاهده انواع سنگ های تراورتن اینجا را کلیک کنید.
- هم چنین جالب است بدانید که سنگ تراورتن (Travertine) از نظر طرح و الگو مانند سنگ های مرمر هستند.
حال با توجه به اینکه بیان شد تراورتن ها دارای لایه بندی هایی هستند این لایه ها این سنگ را به شکل موجدار می کنند. با این وجود شاید تاکنون اسم تراورتن موجدار و بی موج را نیز شنیده باشید. این موضوع به نحوه برش این سنگ در کارخانه های سنگبری بر می گردد. در واقع برای برش سنگ تراورتن دو نوع برش داریم که در ادامه به توضیح مختصری از آن می پردازیم:
برش موجدار(vein cut) و برش بی موج (cross cut)
برش موجدار یا vein cut در واقع برش سنگ به همان صورتی است که از معدن استخراج شده است یعنی موجدار. به این صورت که سنگ را به صورت عمودی برش داده تا رگه ها و موجها به همان صورت اول باقی بمانند.
در برش بی موج که امروزه طرفدارای بیشتری دارد و متداول تر است کوپ را چرخانده و در جهت رگه ها آن را برش می دهند در این صورت سنگی بی موج بدست می آید.
به دلیل اینکه در برش موجدار دستگاه برش به رگه ها برخورد می کند و همانطور که گفتیم این رگه ها حاصل ناخالصی ها موجود در سنگ هستند، از استحکام کمتری برخوردارند و در نتیجه در برش شکسته می شوند و پرتی بیشتری دارند. ولی دربرش بی موج این مشکلات به وجود نمی آید.
با توجه به این موضوع پس از برش کوپ سنگ تراورتن (Travertine) آن را براساس مشخصات آن از قیبل کم و زیاد بودن رگه ها و دیگر موارد به درجات مختلفی تقسیم می کنند.
کاربرد سنگ تراورتن (Travertine)
مهم ترین کاربرد تراورتن، استفاده از آن به عنوان سنگ نما است. در واقع مهمترین و رایج‌ترین سنگ برای نما علی‌الخصوص نمای رومی، تراورتن است. زیرا از آنجا که این سنگ تخلخل بالایی دارد هم از چسبندگی خوبی برخوردار است و هم وزن کمتری دارد. علاوه بر این در برابر شرایط مختلف آب و هوایی سازگارند و برخلاف سنگ مرمریت که در برابر نورخورشید تغییر رنگ نمی دهد.البته شما می توانید در صفحه سنگ نما اطلاعات بیشتری راجع به سنگ مناسب نمای بیرونی بدست آورید. اما دیگر کاربردهای آن عبارتند از:
- قرنیز دیواری
- سنگ بغل پله
- کفپوش: به علت ساختار لایه لایه و متخلخل این سنگ ها احتمال سرخوردن در کفپوش تراورتن کمتر است. البته از آنجا که سنگ متخلخلی است و مقاومت کمی دارد، به طور کلی سنگ مناسبی برای کفپوش نیست و تنها در موارد خاص مانند همخوانی با فضا برای کف استفاده می‌شود.
- مصنوعات و تزیینات سنگی
هم چنین در تعدادی از موارد در:
- کانتر: در این صورت از اسلب این سنگ استفاده می شود.
- سرویس بهداشتی نیز به کار برده می شود.
البته به خاطر داشته باشید رعایت برخی نکات برای مراقبت از تراورتن بخصوص زمانی که در مکانهایی مانند کانتر یا کف کار شود الزامی است. به این منظور می‌توانید مقاله نحوه تمیز کردن سنگ تراورتن را مطالعه کنید.
وزن هر متر مربع سنگ تراورتن چقدر است؟
وزن یک مترمربع سنگ تراورتن چقدر است؟ این پرسشی است که تاکنون بارها از زبان مشتریان شنیده‌ایم. در واقع وزن مخصوص سنگ‌ها برخی مواقع می‌تواند در قیمت نهایی سنگ تاثیرگذار باشد. تراورتن هم همانطور که تا به اینجا گفتیم یک سنگ متخلخل است. به خاطر همین وزن بالایی ندارد. به عبارت دیگر یکی از مزایای سنگ تراورتن بخصوص برای نما، سبک بودن آن است. زیرا امروزه یکی از اصول مقاوم سازی ساختمان در برابر زلزله، کاهش وزن نمای ساختمان است. زیرا گاها ساختمانهایی را می‌بینیم که در نما چندین تن سنگ کار کرده‌اند. در چنین ساختمانهایی سازه در صورت بروز زلزله هیچ مقاومتی از خود نمی‌تواند نشان دهد. البته فراموش نکنید که ضخامت سنگ در میزان وزن هر مترمربع سنگ بسیار تاثیرگذار است.
به این ترتیب وزن هر مترمربع سنگ به این صورت حساب می‌شود:
طول* ارتفاع*عرض* جرم حجمی سنگ= وزن سنگ
معادن سنگ تراورتن در ایران و دنیا
همانطور که در قسمت تاریخچه بیان شد، تراورتن از جمله سنگ های فراوان در ایران و ایتالیا است. حال در ایران استان مرکزی شهرستان محلات رتبه اول در استخراج سنگ تراورتن را تصاحب کرده اند. زیرا تعداد زیادی از بهترین سنگ های تراورتن در ایران مانند تراورتن عباس آباد از معادن موجود در این شهر استخراج می شود. از جمله سنگ های تراورتن این منطقه می توان به سنگ عباس آباد، تراورتن آتشکوه، تراورتن دره بخاری و….اشاره کرد. همچنین از معادن مناطق دیگری از کشور نیز مانند اصفهان، آذربایجان غربی، یزدو…نیز این سنگ قابل استخراج است.
در این مقاله سعی بر این بود که شما را با ماهیت و ویژگی های این سنگ آشنا کنیم تا شما بتوانید با دید بازتری به انتخاب سنگ تراورتن برای نما و یا کاربردهای دیگر بپردازید. لذا برای استعلام قیمت و دریافت اطلاعات کامل راجع به انواع سنگ های تراورتن می توانید به صفحه سنگ تراورتن مراجعه کنید.
