همه چیز راجع به نمای ساختمان

نمای ساختمان همچون زینتی بر پیکره ی ساختمان است که می تواند در نگاه اول توجه هر رهگذری را به خود جلب نماید. هر چه نما منحصربفردتر باشد ، نگاه های بیشتری به سمت خود جلب می کند .علاوه بر زیبایی بصری و ارزش ملکی ؛ مزایای دیگری نیز دارد.

همچنین با نگاهی سطحی به پیرامون ، متوجه تغییرات بسیار در سبک زندگی و ساختمان ها در دو دهه ی اخیر می شویم . هم اکنون در آستانه ی نسل بعدی ساختمان ها هستیم . ساختمان هایی با رفتار کاملا اکولوژیکی و هوشمند ! ساختمان هایی با مصالح سازگار با شرایط اقلیمی ، که رفتاری متناسب با عواملی محیطی منطقه ای خود دارند .

پس در کنار ظاهری جذاب و چشم نواز ، توجه به عوامل زیست محیطی و شرایط حاکم بر منطقه ، امری اجتناب ناپذیر در انتخاب متریال مصرفی می باشد. بنابراین شناخت مصالح و نحوه ی صحیح استفاده ی هرکدام ؛ از وارد شدن هر گونه خسارت پیشگیری کرده و موجب بازده بیشتر بنا و توسعه شهری می گردد . ساختمان و مصالح مورد استفاده در آن از گستردگی بسیاری برخوردار است که پرداختن به هر کدام مقاله ای مجزا می طلبد . از این رو ؛ دراین مقاله در ابتدا شما را با مزایا و دلایل اهمیت نمای ساختمان آشنا می کنیم و پس از آن به معرفی انواع نما و مصالح کاربردی برای آن بعلاوه ی بندکشی وآب بندی می پردازیم.

چرا نمای ساختمان مهم است؟

اولین پاسخی که در جواب این سوال به ذهن ما می آید، زیبایی ساختمان است. بله یکی از مهم ترین دلایل اهمیت ساخت نمای ساختمان همین موضوع می باشد. با این وجود دلایل دیگری نیز وجود دارند که به همین میزان حائز اهمیت هستند که در زیر بیان می کنیم:

1. جلوه شهری

منطقه ای را تصور کنید که همه ساختمان ها دارای نمای سنگی به همراه نورپردازی نما و…هستند. حال در صورتی که در این بین ساختمانی وجود داشته باشد که  نما نداشته باشد؛ به زیبایی و همخوانی شهر ضربه می زند. علاوه بر این در صورتی هم که نوع و سبک نمای یک ساختمان با ساختمان های دیگر متفاوت باشد به صورتی که به عنوان مثال تعدادی نمای رومی باشند تعدادی نمای مدرن، نیز به زیبایی محیط لطمه می زند.

بنابراین می توان نتیجه گرفت یکی از نکات حائز اهمیت در طراحی نمای بیرونی، توجه به نوع معماری و همچنین شرایط اقلیمی منطقه است.

به عنوان مثال نمای یک ساختمان تجاری مسلما با نمای مجتمع مسکونی متفاوت است؛ علاوه بر این نمای ساختمان در مناطق گرمسیری مسلما با نمای ساختمان در منطقه سردسیر متفاوت است.

2.عایق صوتی و حرارتی ساختمان

نوع طراحی و مصالح مصرفی نما در انتقال انرژی، حرارت و صدا بین فضای داخل با محیط پیرامون ساختمان، بسیار موثر است. از این رو ضریب انتقال حرارت در هر ساختمان متفاوت است.  اما انچه اهمیت دارد آن است که یک نمای مناسب علاوه بر زیبایی، در بهره وری انرژی هم به خوبی عمل کند. بنابراین توصیه می شود برای کاهش مصرف انرژی و هزینه های خود، به دنبال انتخاب مصالحی با ضریب انتقال حرارتی کمتر باشید. البته در این انتخاب، نوع اقلیم منطقه ای خود را هم باید مدنظر داشته باشید. علاوه بر عایق حرارتی، موضوع دیگر عایق بودن ساختمان در برابر صوت است. این موضوع به ویژه برای ساختمان های بناشده در مجاورت اتوبان ها و خیابان ها بسیار حائز اهمیت است.

3. معرف ساختمان

نمای ساختمان به ساختمان هویت می بخشد. با مشاهده نمای بیرونی ساختمان می توان پی به موارد مختلفی از جمله سلایق و علایق معمار و سازنده نما و ساکنین آن برد. علاوه بر این نمای ساختمان پیوندی است میان طراحی نمای بیرونی و داخلی.

4. افزایش عمر ساختمان

نمای ساختمان به گونه ای طراحی شده است که در برابر عوامل بیرونی مقاوم است. در صورتی که ساختمان فاقد نما (دیواره های اصلی ساختمان) اینگونه نیستند و در مدت زمان دچار آسیب های بیش تری می شوند.

از جمله این عوامل بیرونی نورخوشید، سرما و گرما و از همه مهم تر رطوبت و باران است. اگر در انتخاب متریال نمای ساختمان توجه کافی به این موارد نداشته باشیم به مرور زمان نما دچار آسیب شده و تخریب می گردد.

بنابراین تمام موارد ذکر شده در گرو انتخاب صحیح متریال مناسب با توجه به عوامل مختلفی مانند شرایط زیست محیطی منطقه، نوع و سبک نمای ساختمان، سلیقه و دکوراسیون ساختمان و…است. لذا از آنجا که ساختمان و مصالح مورد استفاده در آن از گستردگی بسیاری برخوردار است، ما در ادامه به معرفی تعدادی از مصالح نما می پردازیم.

انواع نمای ساختمانی بر حسب مصالح

از جمله مصالح معمول در نما : آجر ، سرامیک ، شیشه ، بایرامیکس ، کامپوزیت آلومینیوم ، سنگ مصنوعی و طبیعی می باشد .درادامه به شرح مختصری از مزایا و معایب هر یک می پردازیم تا تصمیم گیری راحت تری برای انتخاب نوع نمای خود داشته باشید .

نمای آجری

از جمله نماهای رایج ازگذشته تا به امروز ، نمای آجر است. قیمت مناسب، تولید آسان ، وزن نسبتا کم ، سرعت در اجرا و تطابق با محیط زیست از ویژگی های مطلوب برای آجر به حساب می آیند . اما مواردی همچون عایق صوت و حرارت  مقاومت در برابر زلزله و شرایط آب و هوا، آتش سوزی ، شوره زدن و کثیف شدن در برابر باران و آلودگی از نقاط ضعف آن می باشند .

نمای شیشه ای

نمای شیشه به عنوان پوششی برای ساختمان از دوران معماری مدرن ، مورد استفاده قرار گرفته است .کاربرد شیشه باهدف سرعت در اجرای پروژه ، کاستن بار مرده ی ساختمان و ویوی ساکنین ساختمان به روی کار آمد . اما به دلیل ضخامت و مقاومت حرارتی کم ، مشکلاتی فراوانی برای ساکنین فراهم نمود .افزایش بیش از حد دما در فصل گرم سال و کاهش دما در زمستان موجب صرف انرژی بیشتر ، برای معتدل نگه داشتن دمای داخل ساختمان می شود . این اتلاف انرژی نه تنها صرفه اقتصادی ندارد ؛ بلکه موجب آلودگی هوا و صدمات زیست محیطی می شود .

اگرچه گونه های مختلفی از شیشه که عایق حرارت و تابش نور خورشید به داخل هستند  تولید شده اند و یا از شیشه های دوجداره که نسبت به تک جداره از مقاومت هدایت حرارتی بهتری برخوردارند ، استفاده می شود . اما بازهم نمای شیشه نسبت به دیگر مصالح ، ضریب هدایتی زیادی دارد و اتلاف انرژی بسیاری به همراه دارد .

نمای بایرامیکس

پوششی تزیینی که مورد استفاده در نمای داخل و خارج ساختمان است . از این محصول بر روی سیمان ، چوب ، پلاستیک ، مقوای نازک ، سنگ ، دیوار رنگ شده ، فلز و شیشه به کار برده می شود . بایرامیکس بصورت ملاتی متشکل از رزین (طبیعی ومصنوعی ) ، دانه های مرمر و گرانیتی که در رنگ و دانه بندی بسیار متنوع هستند به همراه دیگرافزودنی ها تشکیل شده است .

این مواد بعد از خشک شدن ، نمایی از سنگ تزیینی از خود به نمایش می گذارند . البته این زیبایی عمر چندانی ندارد و با گذشت مدت کوتاهی جلوه ی خود را از دست می دهد . از این رو با استقبال خوبی مواجه نشد و طرفداری ندارد .

نمای سرامیکی

در برخی کشورها استفاده از سرامیک برای نما به دلیل کاهش هزینه ها و وزن ساختمان ، بسیار رایج است. نمای سرامیک وزن ساختمان را تا یک سوم کاهش می دهد . همچنین از تنوع بسیاری در طرح و رنگ برخوردار است. اما با این وجود ، معایبی همچون : عایق نبودن در برابر صدا ، سرما و گرما ، بازتاب شدید نور که بسیار آزار دهنده می باشد و موجب عدم کاربرد سرامیک در مکان های شلوغ می شود.

نمای کامپوزیت

ترکیبی از دو یا چند ماده مجزا که در نهایت منجبر به تولید کامپوزیت می گردد . محصول نهایی از استحکام و دوام بیشتری نسبت به مواد تشکیل دهنده خود دارد. این ورق های کامپوزیتی از دو لایه آلومینیوم و هسته ای از جنس پلاستیک یا ماده ی معدنی پرکننده می باشد که مابین این دو لایه قرار می گیرد.از مزیت هایی که برای کامپوزیت ها می توان نام برد : سبک هستند و به راحتی مونتاژ می شوند و نگهداری و تعمیر آسان دارند . با این حال ازنظر انعطاف در اجرا ، ضعیف عمل کرده اند.

نمای سنگ مصنوعی

ترکیبی از سنگ طبیعی با موادی مثل سیمان ، رس و افزودنی های پلیمری است که موجب کاهش وزن و تسریع نصب آن شده است. از این سنگ به واسطه زیبایی، تنوع و ویژگی های مطلوبی که دارد.  برای داخل و خارج ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. به دلیل وجود رس ، از تحمل بالایی در برابر گرما برخوردار است و در ساخت شومینه نیز بسیار رواج دارد. همچنین به دلیل ساختار سیمانی از مقاومت خوبی نیز برخوردار است.

نمای سنگ طبیعی

مجلل ترین و قدیمی ترین نوع نمای ساختمان متعلق به سنگ است . سنگ از جمله مصالح ساختمانی پرمصرفی است که از زمان های بسیار دور مورد استقبال انسان بوده است . تنوع و گوناگونی در طرح و رنگ سنگ ها در کنار دوام و ماندگاری ، تطابق با محیط زیست ، عایق حرارت و صوت بودن ، مقاومت در برابر آتش سوزی ، هزینه نسبتا کم در نگهداری وتعمیرات از جمله محاسنی است که برای سنگ می توان برشمرد.

همانطور که مطرح شد، تنوع سنگ در دنیا بسیار زیاد است و هریک ویژگی های منحصربفردی دارند . هرکدام تحت تاثیر شرایط ، تحمل فشار و دمای متفاوتی ؛ در طی زمان از کانی های مختلفی تشکیل شده اند .
سنگ های طبیعی مورد استفاده در ساختمان از دسته سنگ های آهکی و آذرین می باشند . سنگ های آهکی از جذب آب بالایی برخوردارند ، اما وزن بسیار سبک و ساختار متخلخل آن ها که موجب چسبندگی عالی به ملات و سیمان می شود ، موجب کاربرد فراوران آن ها در نمای ساختمان می شود.

در سنگ های آذرین که حاصل فعالیت آتشفشان ها و مواد مذاب ( سنگ های گرانیت ) می باشند ، شاهد سنگ های مستحکم و متراکم با صیقل پذیری عالی هستیم که جذب آب پایینی هم دارند . از این رو در مقایسه با نوع آهکی چسبندگی مناسبی با ملات ندارند . اما برای رفع هر کدام از این معایب ذکر شده ، راه حل هایی صورت گرفته است تا هیچ مانعی در کاربرد سنگ به عنوان سنگ نما ایجاد نکند .

سنگ های چینی یا کریستال یکی دیگر از سنگ های مستحکم و بادوامی هستند که کاربرد آن برای سنگ نما پیشینه ای قدیمی دارد و به سنگ های گرانیت بسیار شبیه هستند .

با درنظر گرفتن شرایط اقلیمی و شناخت کافی از سنگ ها در انتخاب آن ها مطابق با نیاز و کاربرد مصرفی و همچنین  نحوه ی اجرای صحیح آن ، می توان نمای سنگی باشکوه و بادوامی از ساختمان به نمایش گذاشت . به طور مثال برای منطقه ای با آب و هوای سرد و مرطوب ، سنگی با خلل و فرج کمتر مناسبتر است. چراکه طی مدت بلند به دلیل یخ زدگی و ذوب ، مقاومتش کاهش یافته و متلاشی می شود .

همچنین در مناطقی که در معرض وزش طوفان های شنی هستند. سنگ به مرور زمان ، مورد سایش قرار می گیرد . بنابراین باید سنگی که نسبت به سایش مقاومت بالایی دارد، انتخاب شود.

از جمله موارد دیگر که باید برای انتخاب سنگ نما به آن ها توجه نمود : صیقل پذیری ، جذب آب مناسب ، ثبات رنگ در برابر نور خورشید ، ضریب انتقال حرارت  می باشد . همه ی این موارد متاثر از نحوه ی تشکیل سنگ و کانی های ساختار آن می باشد. کانی هایی همچون آهن در برابر آب و هوا اکسید می شوند و در نتیجه موجب فرسودگی زودرس سنگ می شود . همچنین وجود درصد ناخالصی بالا در سنگ و تجمع آن در یک قسمت یا امتداد، موجب کاهش استحکام سنگ و در نتیجه کاهش مقاومت آن در برابر ضربه می شود. بنابراین با وارد شدن ضربه به سنگ ، موجب خورد شدن آن می شود.

نمای مدرن و نمای کلاسیک ( نما رومی ) از جمله نماهای پرطرفداری هستند که برای شکوه و زیبایی دو چندان از سنگ های سبک وزن و متخلخلی همچون تراورتن ها استفاده می شود. همچنین ترکیب متریال نام برده شده با یکدیگر به همراه طراحی زیبا می تواند اثری بی نظیری خلق نماید.

فایبر سمنت برد

صفحات سیمانی الیاف دار که با نام های فایبر سمنت یا سمنت برد هم شناخته می شوند. این صفحات الیافی از نظر مواد تشکیل دهنده به سه دسته ی : کلسیم سیلیکات، MGO برد و فایبر سمنت برد تقسیم می شوند که هریک دارای تفاوت های اندکی باهم هستند.

این صفحات مسلح شده با الیاف، متشکل از مخلوط همگنی از سیلیس، سیمان پرتلند و الیاف هستند که به روش های مختلفی تولید می شوند. از آنجایی که در ساختار این پنل ها، الیاف به کار رفته است، می توان به مقاومت خوب آن ها در مقایسه با چوب و سیمان اشاره کرد.

سمنت برد ها دارای وزن مخصوصی بین 1200 تا 1800 کیلوگرم بر مترمکعب هستند. ابعاد تولید آن ها نیز به طور معمول ۲.۴×۱.۲ و در ضخامت 4 الی 20 میلی متر می باشد.

این متریال در طرح های مختلفی ( آجری ، چوبی و…) تولید می شوند و از آنها برای نمای ساختمان های ویلایی، تجاری و مسکونی استفاده می شود. علاوه بر نما نیز می توان برای سقف کاذب، کف ساختمان های سبک و دیوارهای داخلی از این پنل های سیمانی استفاده کرد.

پارارمترهای فنی نمای ساختمانی

توجه به مشخصه های فنی از مهم ترین مواردی است که در انتخاب نوع نما ، توجه کافی می طلبد . از جمله ی این موارد :

• مقاومت در برابر زلزله
• مقاومت در برابر سرما و یخ زدگی ( شرایط آب و هوایی )
• مقاومت در برابر آتش سوزی
• عایق صوت
• عایق حرارت
• وزن تحمیلی بر ساختمان
• هزینه ترمیمی و نگهداری
• دوام و ماندگاری
• بودجه و صرف اقتصادی
• سرعت اجرا
• تطابق با محیط زیست

بندکشی نما

بعد از انتخاب نوع نما ، نوبت به نحوه ی اجرای آن می رسد . یکی از مواردی که درحفظ نما و دوام آن نقش بزرگی ایفا می کند بندکشی نما است . در هنگام پر نمودن درزهای نما ، خصوصا سنگ به رواداری های ابعادی ، رواداری های اجرایی ، تغییرات در ابعادسنگ به دلایل تغییرات دمایی ، رطوبت و کرنش ؛ باید توجه بسیار نمود . همینطورسازگار بودن درزهای افقی با تغییرات ابعادی ، نسبت به درزهای قائم اهمیت بیشتری دارد.

تنش های بیش از حد ناشی از حرکت سنگ نما ممکن است موجب شکسته شدن سنگ شود. برای پیشگیری از چنین مشکلی ، باید درزهای نرم و بازسازه ای تعبیه گردند . درز نرم به درزی می گویندکه موجب انتقال بار از سنگ مجاور به عرض درز می شود.

آب بندی

آب بندی نما یکی از ارکان مهم در نمای ساختمان است که غفلت و بی توجهی به آن موجب تحمیل خسارت های فراوانی خواهد شد و انجام آن عمر و دوام ساختمان را طولانی تر می کند . در مناطقی که در بیشترسال بارندگی است و میزان رطوبت بالاست و یا غلظت آلاینده های آن زیاد است. این موضوع حساسیت بیشتری می طلبد.

مشاهده اطلاعات کامل درباره آب بندی نما

به طور کلی نمای ساختمان به عنوان پوسته ای ، معرف زیبایی و ارزش ملکی بنا محسوب می شود . دقت در انتخاب نوع متریال مصرفی با درنظر گرفتن نوع منطقه یکی از ضروری ترین مواردی است که بی توجهی به آن می تواند خسارات زیادی در پی داشته باشد. همچنین نحوه ی اجرای درست و عایق نمودن آن امری ضروری در جهت افزایش عمرنمای ساختمانی دارد.

نکته دیگری که باید همیشه مدنظرقرار دهید این است که بهتر است از سنگ های مرمریت به عنوان سنگ نما استفاده نکنید ، چرا که مقاومت چندانی در برابر نورخورشید نداشته وبعد از مدتی دچار رنگ پریدگی می شوند. همچنین ممکن است در برابر باران های اسیدی دوام زیادی نیاورد و به لحاظ ظاهری ، زیبایی اولیه خود را از دست بدهد.