چه عواملی موجب هوازدگی سنگ و از بین رفتن آن می شود ؟

هوازدگی سنگ فرآیند متلاشی شدن سنگ ها درمحل ( درجا) است . این فرآیند به صورت شیمیایی یا فیزیکی صورت می گیرد که هرکدام ازآن ها می تواند درتسریع دیگری اثرگذار باشند . مثلا ترک های ناشی ازهوازدگی فیزیکی ، موجب می شود که سطح بیشتری درمعرض فرآیند شیمیایی قرار گیرد . از این رو ، سنگ با سرعت بیشتری از بین می رود . درنتیجه ترکیب این هوازدگی ها با هم ، تجزیه و فرسایش زمین رخ می دهد .اما چه عواملی موجب بروز هوازدگی می شوند ؟

هوازدگی تحت تاثیرعوامل مختلفی همچون : متوسط دما ، میزان رطوبت وخشکی هوا ، میزان بارندگی و اسیدی بودن آن ، منطقه آب وهوایی و وجود یخبندان ، کانی های تشکیل دهنده و ساختارسنگ ، ریشه گیاهان ، باد و طوفان های شن و … قرار دارد . اما هوازدگی فیزیکی و شیمیایی کدامند و چه عواملی موجب رخ دادن آن ها می شود ؟

هوازدگی فیزیکی سنگ

هوازدگی فیزیکی یا مکانیکی که براثرعواملی مثل انجماد ، فشار، تغییرات دمایی شدید و غیره رخ می دهد ؛ بدون آن که ساختار شیمیایی سنگ را تغییر دهد ، موجب شکسته و خرد شدن آن می شود .حال چه عواملی موجب بروز چنین پدیده ای می شود ؟

1. انجماد و افزایش 9 برابری حجم آب منجمد شده

در نواحی کوهستانی و سردسیر، با نفوذ آب به درون شکاف های سنگ ، فرایند انجماد آب رخ می دهد. زمانیکه آب منجمد می شود ، حجم آن تا حدود 9 برابرافزایش یافته و این افزایش حجمی موجب وارد شدن فشار زیاد به سنگ می شود . در نتیجه بعد ازمدتی سنگ شکسته می شود .

2. اختلاف شدید دمای روزانه درنواحی خشک

درمناطق بیابانی وخشک که اختلاف دمای روز و شب با یکدیگر تفاوت زیادی دارد ( بیش از 30 درجه سانتی گراد ) ، فرآیند انبساط و انقباض موجب شکسته شدن سنگ می شود .

درمناطق خشک بیابانی شاهد آفتاب سوزان وگرمای طاقت فرسا هستیم ، به طوریکه باید شب های سردی را درآن سپری نمود . بنابراین این اختلاف دمای زیاد ( بیش از 30 درجه سانتی گراد )  ، موجب فرآیند انبساط وانقباض شدید درسنگ و وارد آمدن فشارزیاد برآن می شود . به این ترتیب سنگ پس ازمدتی مقاومت خود را از دست داده و شکسته می شود .

3. تبلور نمک

براثر تابش نور خورشید به سنگ ، بلورهای نمک از درز سنگ به بیرون راه یافته و موجب انبساط  آن می شوند . این افزایش حجم موجب وارد آمدن فشار بیشتر به سنگ و خرد شدن آن می شود . اغلب در نواحی خشک و بیابانی این پدیده موجب از بین رفتن سنگ می شود . 

4. وزش بادهای شنی

ساختمان های سنگی که درمعرض وزش بادهای شدید به همراه شن وماسه قرار دارند ، به مرور زمان مورد سایش قرار می گیرند و تغییر شکل می دهند .

5. باران اسیدی

باران اسیدی زمانی رخ می دهد که گازهایی همچون : دی اکسید کربن ، اکسیدهای ازت و گوگرد و یا اسیدهای سولفوریک متصاعد شده از کارخانه درهوا وجود داشته باشند . این گازها در قطرات باران حل شده واسیدهای قوی تری تولید می کنند . بارش چنین باران هایی که در نتیجه ی مجاورت با کارخانه هایی با سوخت فسیلی، تردد زیاد اتومیبل ها و… است می تواند موجب تغییر شکل سنگ ها شود . در میان انواع سنگ ساختمانی  ، سنگ های آهکی مقاومت کمتری در برابر باران های اسیدی دارند.

6. بارش برف و باران رگباری

بارش برف و باران رگباری می تواند دما را به سرعت کاهش دهد و انقباضی سریع در سنگ بوجود آورد که درنتیجه موجب ترک خوردن سنگ می شود .

7. رشد گیاهان

از دیگرموارد مهم که می تواند بروی سنگ و ترک های آن فشار زیادی  وارد نماید ، فرو رفتن ریشه گیاهان و رویش آن هاست .جالب است بدانید که حتی پس از خشکیده شدن هم ، با جذب آب و متورم شدن می تواند اثرات مخرب خود را بروی سنگ برجای گذارد و فرایند تخریب را سرعت بخشد. همینطور به دلیل ترشح اسید از ریشه ی خود، می تواند موجب تجزیه شیمیایی سنگ هم شود .

 هوازدگی شیمیایی سنگ

فرآیند ترمودینامیکی برگشت ناپذیر  و خود به خودی است که به دلیل شرایط محیطی غالب ، موجب تخریب مواد معدنی می شود . دلیل اینکه نمی توانیم دو سنگ کاملا یکسان پیداکنیم هم ، همین هوازدگی شیمیایی است .

از جمله عوامل تاثیرگذار بر هوازدگی شیمیایی عبارتند از : اکسیژن ، آب ، دی اکسید کربن ، رشد گیاهان در شکاف سنگ ، باران اسیدی و… . حال به بررسی اجمالی در رابطه با انواع این هوازدگی می پردازیم :

انواع هوازگی شیمیایی کدامند ؟

کربناسیون

درنتیجه ترکیب اسید کربنیک با کربنات کلسیم این پدیده رخ می دهد . در واقع زمانی که باران به زمین می رسد ، دی اکسید را گرفته و به و اسید کربنیک تبدیل می کند . این اسید ضعیف با نفوذ به داخل ترک های سنگ موجب هوازدگی شیمیایی می شود . سنگ های آهکی که اغلب از کربنات کلسیم ساخته شده اند به کربناسیون حساس اند .نتیجه چنین پدیده ای تشکیل کارست است که شامل گودال ها ، جویبارها  و غارها و تشکیل سنگ های غیر معمول می شود .براثر واکنش اکسیژن با سنگ های حاوی آهن پدیده اکسیداسیون رخ می دهد . مواد معدنی با محتوی آهن بسیار ( از جمله : آمفیبول و پیروکسن ) تحت تاثیر اکسیداسیون قرار گرفته و ظاهری متمایل به قرمز می گیرند .

اسیدی شدن

براثر حل شدن آّب باران با  اسیدهای ناشی از سوخت های فسیلی ، باران اسیدی بوجود می آید . درنتیجه برخورد این باران اسیدی به سنگ ، واکنش حاصل موجب ساییده شدن سطح و نرم شدن آن می شود . ناگفته نماند که چنین پدیده ای می تواند بر اثر ارگانیسم گلسنگ نیز بوجود آید .

هیدراتاسیون و هیدرولیز

از دیگر انواع هوازدگی  هستند که در اثر واکنش موجب تولید تپه های گچی _شنی و خاک رس می شوند .

در مناطق کوهستانی هوازدگی ها اغلب از نوع ضعیف هستند . درحالی که در دامنه های غربی زاگرس ( در استان کردستان ) و مناطق سواحل جنوب غربی دریای خزر هوازدگی شیمیایی و همراه با عمل یخبندان و به صورت متوسط تا شدید رخ می دهد .

برگرفته از مقاله “ پهنه بندي فرايندهاي هوازدگي سنگ ها بر اساس مدل هاي پلتير در شمال غرب ايران “

در این مقاله سعی کردیم شما را با پدیده هوازدگی سنگ آشنا کنیم و طبق روال قبل همیشه توصیه به انتخاب سنگ بر اساس اقلیم و نوع کاربری داشته ایم که این مهم تنها از طریق تخصص و تجربه کافی در شناخت سنگ ها حاصل می شود . به همین خاطر پیشنهاد می کنیم قبل از خرید سنگ با مشاورین آگاه و به دور از تعصب در فروش مشورت نمایید .

گروه بازرگانی ایران اسلب با بهره گیری از کادری مجرب در این زمینه و با همکاری با کارخانه های بزرگ کشور با دارا بودن انواع سنگ ساختمانی ، آماده مشاوره رایگان به شما عزیزان است .برای این منظور می توانید از طریق واتس آپ یا تماس با شماره 09134496066 – 03133881111 اقدام فرمایید .

برای اطلاع از قیمت سنگ ها همراه با تصاویر مربوط به خود محصول به فروشگاه ایران اسلب مراجعه نمایید .