۶ نکته مهم در خرید سنگ

خرید سنگ مرمریت یکی از دغدغه های اساسی مهندسین و پیمانکاران برای پروژه هاست . چرا که علاوه بر اهمیت زمان ، هزینه و دوام ، در فروش موفق یا ناموفق ساختمان تاثیرگذار است . موارد مختلفی در این باره دخیل هستند که از جمله آن می توان به : جنس و کیفیت سنگ ، مشخصه های فیزیکی سنگ (که در هرسنگ متمایز است) ، ابعاد ، ضخامت ، طرح ، رنگ و … اشاره کرد. البته رعایت این نکته هم ضروری است که سنگ انتخابی متناسب با نوع پروژه و بخشی که به کار می رود ، باشد . بنابراین خرید سنگ ، تنها به صرف پیشنهاد دیگران ، کار اصولی و صحیحی نیست و باید با مشورت افراد خبره و باتجربه در این زمینه صورت پذیرد .

جالب است بدانید مرمریت سنگی است که در بازار جهانی آن را با نام ماربل می شناسند . البته ماربل تنها به مرمریت ها اشاره ندارد و شامل سنگ های کریستال هم می شود . درواقع می توان به کلمه مرمریت ایراد گرفت . چراکه به عقیده خیلی ها واژه مرمریت اشتباه است ! به هر حال این چیزی است که از گذشته تا کنون در بازار سنگ کشورمان رایج بوده وما هم به ناچار مجبور به پیروی از این قاعده هستیم !
در مواردی دیگر ، حتی برخی افراد سنگ مرمر و مرمریت را یکی می دانند ؛ در حالیکه هرکدام از این ها بایکدیگر متفاوتند و همه ی این سردرگمی ها به دلیل ترویج اشتباهات لفظی دهان به دهان در میان افراد است .

بیش از نیمی ازمعادن سنگ کشورمان را سنگ های مرمریت تشکیل داده اند . سنگ های مرمریت در دسته سنگ های رسوبی و دگرگونی قرار دارند که در ساختار خود مقادیر فراوانی کلسیت دارند . معادن مرمریت به طور پراکنده در کشور وجود دارد اما به صورت متمرکز می توان به استان های فارس و اصفهان اشاره کرد ، که از قضا در این مناطق مرمریت های مرغوبی هم بهره براری می شود و علاوه بر تامین بازار داخل ، به خارج از کشور نیز صادر می شوند .فراوانی این دسته از سنگ ها با خود ، گستردگی رنگ ، طرح و جنس به همراه دارد ؛ به همین خاطر هرکدام مشخصه های فیزیکی و شیمیایی متمایزی دارند که قبل از خرید لازم است به آن ها توجه کافی نمود .

نکات مهم در خرید سنگ مرمریت

۱- آنالیز سنگ و موارد کاربرد آن

تنها نکته ای که شاید در کشور ما کمتر از همه به آن توجه شود همین آنالیز سنگ است . هر سنگ باتوجه به خاستگاه ، شرایط پیدایش و … دارای مشخصه های فیزیکی و شیمیایی مخصوص به خود است . مقاومت فشاری ، مقاومت سایشی ، نرخ جذب آب ، میزان تخلخل ، وزن مخصوص ، وزن حجمی و … همگی از جمله مواردی هستند که روی ابعاد مشخصی از سنگ (به عنوان نمونه ) مورد بررسی قرار می گیرند و به عنوان آنالیز سنگ در اختیار معدن داران و مصرف کنندگان قرار می گیرد .

بنابراین در یک شرایط برابر ، نمی توان از دوسنگ مختلف ، انتظار یک پاسخ داشت . توجه به آنالیز سنگ متناسب با محلی که قرار است به کار رود یکی از اصولی ترین مواردی است که اگر به آن دقت نشود ، باید ضرر و زیان ناشی از آن را پذیرفت .

در رابطه با سنگ های مرمریت باید این موضوع را پذیرفت که این دسته سنگ ها مناسب فضاهای داخلی و سرپوشیده هستند . چرا که در برابر شرایط جوی ( سرما و بارندگی ها ) و نور خورشید دوام چندانی ندارند . با این وجود هستند کسانی که از مرمریت در نمای ساختمان استفاده می کنند و بعد از مدتی شاهد از دست رفتن سنگ ( ترک ، شکستگی ) یا رنگ پریدگی آن می شوند ( خصوصا در نمونه های تیره ) . بنابراین بهترین پیشنهاد ما در استفاده از آن ها برای بخش های داخلی ساختمان همچون : کف ، سنگ پله ، دیوارها ،

سنگی که قرار است به عنوان کف پوش استفاده گردد ، باید تحمل بالایی در برابر فشار ، وزن و ضربه داشته باشد و از آنجایی که مدام در معرض تماس با افراد است ، می بایست نسبت به سایش نیز مقاومت داشته باشد . همینطور جذب آب بالایی نداشته باشد ، زیرا علاوه بر لک پذیری بسیار ، به مرور زمان دچار پوسیدگی خواهد شد . بنابراین به هنگام خرید سنگ مرمریت برای کف ، به یاد داشته باشید که سنگ مورد نظر ، از تراکم بالا ، تخلخل کم ، جذب آب پایین ، مقاومت سایشی و فشاری بالا برخوردار باشد .

اگر قرارباشد سنگ در محیط مرطوب قرار بگیرد که مدام نیاز به شستشو داشته باشد ، باید جذب آب بسیار پایین داشته باشد و از سنگی با درجه کیفی بالا و عاری از شکاف و رگه آهکی استفاده شود . رعایت نکات آب بندی و نگهداری سنگ نیز از مواردی هستند که درصورت عدم رعایت ، باعث بروز مشکل خواهند شد .

حال اگر قرار است دیوارهای خود را با مرمریت ها مزین کنید ، بهتر است بیشتر به دنبال چسبندگی خوب با دیوار و زیبایی سنگ باشید . درسال های اخیر استفاده از سنگ های اسلب برای دیوار سالن ها ، اتاق خواب ، لابی ، تی وی روم و حتی حمام های مستر و سرویس های بهداشتی لوکس بسیار رایج شده است . خصوصا اگر از سنگ های رگه داری استفاده شود که قابلیت بوک مچ شدن هم داشته باشند . البته بحث ابعاد موضوعی است که باید متناسب با فضا ، بودجه و سلیقه افراد مطرح شود و هیچ الزامی به استفاده از اسلب برای دیوارها نیست . به طورمثال برای فضای بین کابینت های آشپزخانه یا دیواره پله ها استفاده از سنگ های طولی معمول تر است .

در رابطه با سنگ پله مرمریت؛ از آنجایی که عرض سنگ نسبت به طول آن کمتر است و درمعرض رفت و آمد قرار دارد ، باز هم بحث تراکم ، مقاومت فشاری و سایشی اهمیت می یابد . حال هرچه میزان تردد و شلوغی مکان مورد نظربیشتر شود ، انتخاب سنگ پله حساسیت بیشتری خواهد داشت . البته موضوع به همین جا ختم نمی شود و موارد دیگر که در ادامه به آن پرداخته ایم به نوبه ی خود اهمیت دارند .

۲- درجه کیفی

وجود فسیل و ناخالصی دربیشتر سنگ ها ( رسوبی و دگرگونی ) امری طبیعی است. در واقع همین ناخالصی ها هستند که به سنگ رنگ و طرحی متنوع می بخشند . اما گاهی باتوجه به جنسشان و مکانی که قرار است سنگ به کار رود ، می توانند موجب نقطه ضعف سنگ ها شوند . به همین خاطر هرچه کمتر باشند ، سنگ مرغوب تر و بادوام تر خواهد بود . به طورکل بهتر است سنگ مرمریت بافتی بدون پوسیدگی ، سوختگی ، ترک ، رگه های آهکی و سست داشته باشد .

سنگ ها پس از برش در کارخانه ، براساس میزان ناخالصی ها و عیوب ظاهری به درجات کیفی مختلفی دسته بندی می شوند . حال هرچه سنگ پاک تر و یکدست تری داشتیم ، سنگ مرغوب تر است و در درجات بالاتر قرار می گیرد . در مرمریت هرچه رگه های آهکی کمتر باشد ، جذب آب سنگ کاهش یافته و از پوسیدگی آن در آینده پیشگیری می شود . این موضوع به حدی برای خرید سنگ مرمریت درکف و پله حائز اهمیت است که اگر نادیده گرفته شود ، بعد از مدت کوتاهی شاهد بروز لک ، هوازدگی و آسیب به سنگ خواهیم بود .

۳- ابعاد و ضخامت

خیلی مواقع شاهد این هستیم که افراد برای آنکه خریدی ارزان تر داشته باشند ، اقدام به خرید سنگ با ضخامت کمتر از حد استاندارد می کنند. اهمیت این موضوع شاید در ابتدا به چشم نیاید اما بعد از مدتی آثار خود را نشان می دهد. خصوصا برای سنگ پله و کف که تحت فشار و ضربه بیشتری هستند و آسیب پذیرترند .

امروزه برش سنگ ها از کوچکترین ابعاد تا سایز های بزرگ ( اسلب ) به راحتی توسط ماشین های برش سنگ امکان پذیری است . این تکنولوژی برش شامل ضخامت سنگ ها هم شده است . به طوریکه  می توان سنگ های نازکی با حداقل ضخامت چند میلی متری برش داد و تا مقدار زیادی از بار وارد بر ساختمان جلوگیری کرد .

امری که تا چندسال پیش موجب محدودیت انتخاب برای افراد می شد ؛ اکنون جزء موارد انتخابی شده است . البته باتوجه به جنسیت سنگ استخراجی و اقتضای بازار مصرفی ، برخی ابعاد ترند می شوند . مثلا برای تراورتن ها که بیشترین مصرفشان برای نمای ساختمان است ؛ اغلب به دنبال ابعاد طولی ، آن هم در عرض ۴۰ هستند یا در مرمریت ها بسته به عوامل مختلفی ،  این ابعاد در تایل (۴۰*۴۰ -۶۰*۶۰ و … ) و اسلب متقاضی بیشتر دارد.

ابعاد سنگ مصرفی باید متناسب با فضا در نظر گرفته شود . مثلا برای یک سالن بزرگ ، کاربرد سنگ های اسلب به دلیل یکپارچگی و عدم وجود درز ، موجب زیبایی هرچه تمام سالن خواهد شد و برای اتاق کوچک استفاده از تایل هایی در ابعاد ۴۰*۴۰ انتخاب مناسب تری است .باتوجه به گران قیمت تر بودن سنگ های اسلب و بالا بودن هزینه های دستمزذ ، اغلب کاربردشان برای پروژه های لوکس است .

در رابطه با ضخامت نیز بهتر است از ابعاد معمول مرمریت که حدود ۲ الی ۳ سانتی متر است استفاده شود و ضخامت کمتر برای مرمریت ها آن هم در کف پیشنهاد نمی شود . این مقداربرای برخی از سنگ پله های مرمریت حتی تا ۴ سانتی متر هم درنظرگرفته می شود . برای کانتر و پیشخوان های سنگی هم سنگ هایی با ضخامت حدود ۴ (و حتی بیشتر ) مورد استفاده قرار می گیرد .

البته انتخاب سنگ کف به معیارهایی همچون مقاومت فشاری و سایشی سنگ هم بستگی دارد و هر مرمریتی مناسب استفاده در کف نیست .

اما برای دیوارها هرچه ضخامت کمتر باشد ، بهتر است . البته نه به اندازه ای که موجب تاب برداشتن و شکستن سنگ شود . که این موضوع به کیفیت و جنس سنگ و نحوه اتصال آن هم بستگی دارد . معمول ترین ضخامت سنگ کف مرمریت در بازار ۲ سانتی متر است که البته دقیقا همین مقدار نیست و حدود ۱.۷ می باشد ( و تا ۱.۵ هم این مقدار جایز است). بهترین روش چسباندن هم اتصال خشک است که چسب سنگ را جایگزین ملات سیمانی کرده است. این چسب سنگ ها علاوه بر افزایش راندمان کار تا ۳ برابر ، موجب کاهش وزن ساختمان هم می شوند و برای اتصال به هر بدنه و مصالح قابل استقاده اند . جالب تر آنکه نیاز به شاقول بودن دیوار هم نیست .

۴- تامین سنگ

برخی سنگ ها به دلیل محدودیت در استخراج ، کوپ دهی کم ، تقاضای بسیار ، صادرات و … ، پاسخگویی پروژه های سنگین با متراژ بالا نیستند . به همین خاطر قبل از خرید ، از این قضیه اطمینان حاصل نمایید تا به مشکل تامین برنخورید .

موضوع دیگر در رابطه با تامین سنگ ؛ سورت آن است . برخی سنگ ها ، بازی رنگ بسیاری در مقایسه با سایرین دارند . به طوریکه حتی با پرداخت پول بیشتر به کارخانه ، بازهم قادر به تامین سنگ نسبتا یکدستی نخواهد بود ! چرا که این ذات آن سنگ است و باید این موضوع را پذیرفت . پس قبل از هرچیز اطلاعات کامل در این باره پیدا کنید زیرا ممکن است برای برخی خوشایند نباشد .

۵-نوع کاربری و محل پروژه

ارزیابی پروژه نسبت به موقعیت مکانی و ارزنده بودن آن ، یکی دیگر از فاکتورهای مهم در خرید سنگ مرمریت است . به همین دلیل است که اغلب کارشناسان سنگ از محل پروژه سوال می کنند .

ازآنجا که سنگ محصولی گران قیمت است ؛ کارشناسان فروش زبده ، حتما این سوال را از شما خواهند پرسید که پروژه شما در کدام شهر است و کاربری آن چیست ؟دانستن این موضوع به کارشناس سنگ اجازه می دهد تا با برآوردی از منطقه ، پیشنهاداتی مناسب آن دهد . به این ترتیب تا حد زیادی در هزینه های شما صرفه جویی خواهد شد . همانطور که مستحضرید دربرخی مناطق از کلان شهرها ( همچون تهران ) ، برای پروژه های خود به دنبال سنگ هایی لوکس وقیمیتی هستند که مطمعنا با صرف هزینه بسیار ، مشتریان خود را خواهند داشت وبه سود خواهند رسید . اما اگر همان سنگ را برای منطقه ای که توان خرید ضعیف است  به کار برند ، مطمعنا به سود نخواهد نشست و متضرر خواهند شد !

نکته دیگری که در خرید سنگ مرمریت ( یا دیگر سنگ ها ) باید به آن توجه کرد ، نوع کاربری پروژه است . مثلا سنگی که برای یک هتل ، رستوران یا مرکز تجاری به کار می رود ، در وهله اول می بایست زیبایی آن به چشم آید و به نوعی کانون توجه باشد . بعد از آن میزان عبور و مرورهاست که تعیین می کند از چه سنگی بهتر است استفاده شود . پس دوام و زیبایی دو عامل مهم برای چنین اماکنی است . اما مثال نقض آن یک سوله ای است که قرار است تنها از حالت سیمانی درآید ! پس نیازی به خرید سنگ گران قیمت با درجه کیفی بالا نخواهد بود .

۶- بخش مورد استفاده در ساختمان

هربخش از ساختمان ، به اقتضای رفت و آمد ، تماس با آب و مواد شوینده و آلودگی ها و … ویا اینکه قرار است برای بدنه به کار رود یا کف و…  سنگ مناسب خود را می طلبد . به طور مثال سنگی که برای کف پارکینگ به کار می رود باید از نظر مقاومت فشاری ، سایشی و لک پذیری در سطح بسیار بالاتری در مقایسه با سنگی که برای کف اتاق خوب به کار می رود باشد . یا مثلا سنگی که در راه پله بین ساختمان است باید علاوه بر تحمل وزن و فشار ، نسبت به سایش ، ضربه و لک پذیری مقاوم تر از سنگ پله داخل ساختمان باشد .همچنین نسبت به سرما هم مقاوم تر باشد چراکه تا حدودی در جریان شرایط جوی بیرون قرار دارد . یا مثلا سنگی که برای سرویس بهداشتی به کار رفته باید نسبت به مواد شوینده و اسیدی ، رطوبت و تماس با آب مقاوم باشد . این موضوع بالاخص برای سنگ کف با بدنه هم تا حدودی قابل تفکیک است . چرا که سنگ کف آسیب پذیر تر است و به مقاومت و کیفیتی بیشتری در مقایسه با سنگ بدنه لازم دارد .بنابراین در انتخاب سنگ باید درنظر دشت که این سنگ دقیقا در کدام قسمت و برای کجا استفاده می شود .

تاکید ما همیشه به استفاده از مرمریت ها برای داخل ساختمان بوده است . اما در تعداد کمی از آن ها ( مثل مرمریت لاشتر و گندمک) شاهد استفاده برای رمپ ، کفپوش محوطه بیرونی ، ازاره ، دیواره های حیاط و حتی نمای ساختمان هستیم. که البته برای محوطه اغلب از سطوح تیشه خورده آن ها استفاده می شود .

مرمریت های زیادی در کشورمان وجود دارد که ذکر تمام آن ها ، لسیت طویلی را دربرخواهد گرفت . پس تنها به معرفی چند نمونه از شناخته شده ترین آن ها که اغلب سازندگان در انواع پروژه های خود از آن ها استفاده می کنند ، میپردازیم :

• سنگ های مرمریت دهبید
• سنگ مرمریت مشکی نجف آباد
• سنگ مرمریت لاشتر
• سنگ مرمریت هرسین
• سنگ مرمریت خوی
• سنگ مرمریت گندمک
• سنگ مرمریت پرشین سیلک
• سنگ مرمریت پالادیوم
• سنگ مرمریت دهبید اسپایدر
• سنگ مرمریت مهکام
• سنگ مرمریت ماکو
• سنگ مرمریت گلدن بلک